डडेल्धुरा - सुदूरपश्चिममा हरेक वर्षको असोज १ गते धुमधामका साथ 'बुढी पोल्ने' पर्व मनाइन्छ। यस पर्वलाई 'बन्ढुनी संक्रान्ति' पनि भनिन्छ, जुन परम्परागत रूपमा दुष्टमाथि असलको विजयको प्रतीक मानिन्छ।
यो पर्वको कथा द्वापर युगमा भगवान् श्रीकृष्णले पुतना नाम गरेकी एक राक्षसीलाई मारेको घटनासँग जोडिएको छ। पुतनाले आफ्नो विषालु दूध पिलाएर बालबालिकाको ज्यान लिने गर्थिन्। जब श्रीकृष्णले उनलाई मारे, उनका साथीहरू ग्वाला (गोठाला) हरूले पुतनाको शवलाई जलाएका थिए। त्यसैले, त्यसै घटनाको सम्झनामा प्रत्येक वर्ष यो पर्व मनाउने चलन चलेको हो।
यो पर्वको तयारी भदौ १ गतेबाटै सुरु हुन्छ, जसमा गाउँका मानिसहरूले सल्ला, बाँझ र निगालोका हाँगाहरू काटेर पुतना राक्षसीको प्रतीकका रूपमा 'बन्ढुनी' तयार गर्छन्। त्यसपछि, असोज १ गते सबै गाउँले एकै ठाउँमा भेला भएर सो बन्ढुनीलाई जलाउँछन्। यसरी बन्ढुनी जलाउँदा खुसीयालीमा सबैले आ-आफ्नो बारीमा फलेका काँक्रा एकअर्कालाई बाँडेर खाने गर्छन्। यस दिन रोग र नकारात्मकताबाट मुक्ति पाउने जनविश्वास रहेको छ।
बन्ढुनी जलाइसकेपछि, मानिसहरू घर फर्किँदा बाटोमा झरो बाल्दै जान्छन्, जसले अन्धकार र दुष्टतामाथि उज्यालोको विजय भएको सन्देश दिन्छ। यो पर्व केवल धार्मिक मात्र नभएर, सुदूरपश्चिमको सामाजिक र सांस्कृतिक एकताको पनि एउटा महत्त्वपूर्ण हिस्सा हो। यस दिन रातभरि देउडा र भुवा जस्ता सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू आयोजना गरिन्छन्, जसले गाउँलेहरूलाई सँगै ल्याएर आपसी सद्भाव बढाउन मद्दत गर्छ।
